قوا :

لازم است مفاهیم گرمی و سردی و تری و خشکی را بدانیم تا بتوانیم بهتر طبایع و مزاجها را درک کنیم.

گرمی :

هر دارو ، غذا یا عاملی که بتواند سوخت و ساز بدن را زیاد کرده ، یعنی متابولیسم بازال را بالا برد آن را گرم می نامند.

گرمی بخش های جسم آدمی عبارتند از:

1- غذاهایی که از لحاظ مقدار در حد اعتدال باشد .

2- حرکات معتدل ، ورزش معتدل و جنبش .

3- ماساژ اندامهای بدن و مالش دادن به وسیله دست در حد اعتدال.

4- غذاها و خوارکی ها و داروهای گرم .

5- استحمام در حد اعتدال

6- کارهای شغلی که با حرکت و جنب و جوش توأم باشد.

7- تماس بدن با گرم کننده های معتدل مثل هوا ، ضماد ، مرهم ، آتش و ...

8- حالت خشم چه در حد اعتدال و چه در حال افراط .

9- عفونت از انواعی که گرمی غیر طبیعی به وجود آورد.

10- غم و اندوه که خیلی بیشتر از حد طاقت نباشد ، زیرا زیاد شدن آن باعث سردی بدن می شود.

11- گشادی عروق در درون بدن که موجب گسترش تراوش محتویات عروق به خارج می گردد.

12- خواب و بیداری در حد اعتدال .

13- شادی و نشاط در حد اعتدال .

14- تراکم در سطح بدن که موجب تجمع و توقف بخار می شود.

جالینوس گرمی دهنده ها را در پنج بخش  خلاصه کرده است :

1- جنبش نه در حد افراط

2- تماس با گرمی بخش  ها نه در حد افراط

3- تناول مواد گرم

4- تراکم (غلظت)

5- عفونت

سردی :

آنچه باعث کم شدن متابولیسم بازال باشد یعنی بتواند عملکرد غده تیروئید را کم تر از معمول نماید سردی نامیده می شود.

سردی بخش ها عبارتند از :

 1- هر گونه جنبش و حرکات شدید زیرا باعث کم شدن حرارت غریزی و تحلیل رفتن آن می گردد.

2- آرامش در حد افراط زیرا حرارت غریزی بر اثر افراط در آرامش خفه می شود.

3- امساک در خوردن و نوشیدن

4- غذاها و داروهای سرد و کم انرژی

5- تخلخل (گشاد شدن عروق) زیاد در بدن که در حرارت غریزی ایجاد آشفتگی می نماید.

6- برخورد با چیزهایی که از کنش آنها سردی حاصل می شود مثل هوای سرد.

7- اندوه زیاد ، ترس مفرط و شادی بیش از حد ، لذّت بیش از اندازه

 8- زیاده روی در نگه داشتن مواد بیرون راندنی از جسم که بر اثر آن حرارت غریزی جمع و متوقف       می شود.

9- تخلیه در حد افراط زیرا نیروی بدن به دنبال تخلیه کم می شود مثل اسهال

10- شغل هایی که سردی بخش هستند مثل کار در آب

11- زیاده روی در برخورد با گرمی دهنده ها مانند هوای گرم ، ضماد گرم و آب گرم حمام.

12- سفت بستن اندام ها و زود باز نکردن بند آنها که موجب بند آمدن راه حرارت می شود.

13- بند آمدن مجاری در بدن به وسیله مواد زاید.

جالینوس عمل سردي را منحصر به شش سبب کرده است :

1- جنبش به حد افراط

2- آرامش در حد افراط

3- تماس با چیزهای سردی دهنده یا بسیار گرمی دهنده که موجب تحلیل رفتن حرارت غریزه می شود .

4- تناول مواد سردی دهنده

5- خوردن بیش از اندازه و مفرط

6- امساک بیش از حد در خوردن

تری :

تر چیزی را گویند که به آسانی پراکنده شده و از هم جدا گردد و باز به آسانی جمع گشته ، آمیخته شده و زود شکل پذیرد.

بنابراین در مقایسه آب و هوا به این نتیجه می رسیم که تری هوا بیشتر از تری آب است. زیرا هوا خیلی آسان و سریع متحرک شده شکل می پذیرد ولی آب این لطافت را ندارد . علت تر شدن اجسام در آب این است که ، آب غلیظ تر از هوا می باشد و همین باعث می شود تا هر چیزی که به آب اضافه شودمثل آلودگی بیشتر در آن می ماند ولی در هوا به زودی زایل می گردد.

رطوبت دهنده ها عبارتند از : آرامش ، خواب ، ماندگاری موادی که باید تخلیه شوند ، صرف زیاد مایعات ، پرخوری ، غذای رطوبت بخش ، داروی رطوبت بخش ، تماس با مواد رطوبت زا بویژه استحمام با شکم سیر ، تماس با سردی دهنده ها که رطوبت را متوقف و جمع می کند. تماس با جیزهایی که گرمی لطیف می دهند و رطوبت را به جریان می اندازند ، تخلیه خلط خشکی زا

خشکی :

آن عنصر یا چیزی که به آسانی از هم جدا نگردد ، تغییر ماهیت و شکل اصلی ندهد و پراکنده (اجزاء آن) نگردد خشک گفته می شود.

خشکی دهنده ها عبارتند از : جنبش ، شب زنده داری زیاد ، تخلیه زیاد ، زیاده روی در نیروی جنسی ، کمی غذا و غذاهای خشک ، داروهای خشکی دهنده ، سردی یخ زننده که نمی گذارد غذا به اندام برسد ، تماس با هر چیز بسیار گرم زیرا تحلیل رفتن بیش از حد می دهد . شستشوی زیاد بدن ، شستشو با آبهای قبض کننده

علائم ازدیاد قوا در بدن :

گرمی : حرارت گرم بوده و علائم آن تشنگی ، ، سوزش ، زردی یا سرخی رنگ قسمتی از بدن می باشد. اگر علت حرارت زیاد ، خون اضافی باشد نشانه های آن سرگیجه ، خمیازه ، خواب زیاد ، کسلی ، طعم شیرین دهان ، سرخیِ پوست ، برافروختگی زبان ، کورک ، ترشح خون از لثه و بینی و احساس درد و خستگی در تمام بدن است . اگر علت حرارت زیاد ، ترشح بیش از حد صفرا باشد علامت آن زردی پوست ، زبان و چشمها ، طعم تلخ در زبان (ممکن است زبان زبر و خشک نیز باشد) وبینی . تشنگی مفرط ، از دست دادن اشتها و احساس سوزش  و مورمور شدن بدن است.

سردی :

سرما به ساده ترین مفهوم یعنی فقدان زندگی یا نیروی حیات ،  علائم آن تشنگی غیرطبیعی ، و پریدن رنگ است. اگر دلیل سرما ، خلط اضافی باشد (به خاطر دفع ناقص) علائم رنگ پریدگی بدن ، نرمی ، شلی و سردی پوست ، گوارش ناقص ، آروغ ترش ، خواب زیاد ، بزاق زیاد ، آبریزی بینی ، بی حسی نسبت به مایعات داغ در دهان و بینی است . اگر علت آن حساسیت زیاد بافت غشایی باشد (خارش ، ورقه های روی پوست و ...) نشانه آن از دست دادن وزن ، غلظت خون ، تحریک ، احساس سوزش و مورمور در بخش بالایی معده و اشتهای کاذب است.

رطوبت زیاد : نشانه های رطوبت زیاد در سیستم بدن ضعف قسمتهای انتهایی بدن و هر چیزی که اشاره به فقدان خشکی دارد نظیر پوست مرطوب ، بزاق بیش از حد ، سرد بودن پاها و نظایر آن می باشد.

اگر زیادی رطوبت با زیادی حرارت یا زیادی سرما توأم گردد ، نشانه ها همانند نشانه های اولین حالت زیادی که قبلا ارائه شد خواهد بود.

خشکی زیاد :نشانه های زیادی خشکی از دست دادن وزن ، خشکی پوست و دیگر قسمتها و سنگینی چشمهاست.

خشکی دهنده ها باعث زیاد شدن املاح بدن گشته و از تری مواد می کاهند.

گردآوری جواد سبحانی

 (مشاور تغدیه ورژیم درمانی چاقی )

مشهد:بین معلم 4و6 روبروی فرش مشهد

تلفن:6064720