عرق کف دست و پا

دستگاه یونتوفورز در درمان هایپرهیدروزیس(غرق کردن  بیش از حد) کف دست وپا

iontophoresis       

انسان‌ها به طور میانگین دارای ۲٫۶ میلیون غده تعریق بر روی پوست خود هستند. این غدد در تمام بدن پخش شده‌اند. این غدد در غشای میانی پوست و در کنار غدد متعدد دیگر قرار دارند و سلول‌های مارپیچ شکل و به هم پیچیده شده هستند.انتهای غده تعریق به سطح پوست متصل است و از طرفی دیگر رگ‌های عصبی به این غدد متصل هستند.در واقع هیچکس نمی‌تواند تعریف درستی از اصطلاح “تعریق خیلی زیاد” (هیپر هیدروز) ارائه دهد. شاید دلیل آن فقدان وسیله‌ای مناسب برای اندازه گیری میزان عرق کردن بدن باشد. به همین دلیل تعریق بدن به هر میزانی که مشکل ساز باشد یا باعث تنش عصبی در شخص شود، به عنوان هیپرهیدروز در نظر گرفته می‌شود. دلیل این عارضه هنوز نامشخص است .تعریق بیش از حد یکی از مشکلاتی است که به ظاهر کوچک و بی آزار است اما انواع مشکلات و محدودیت‌های روحی و جسمی برای شخص ایجاد می‌کند و شخص را به انزوا می‌کشاند.حدود ۴ درصد مردم جهان و ۲۰ درصد ساکنان آسیا با این مشکل مواجه هستند.شاید شما با کسی که چنین مشکلی دارد، مواجه شده باشید. تعریق بیش از حد بر اعتماد به نفس و رابطه افراد بسیار تاثیرگذار است و بیان مشکلات این بیماری برای دیگران و حتی پزشکان معمولا‌ مشکل است.تعریق بیش از حد یک مشکل ژنتیکی است که در آن شخص با تعریق زیاد دست ها، پاها ، زیربغل و … مواجه است.تعریق بیش از حد ربطی به هیجانات عاطفی ندارد، تنها به علت مجموعه‌ای از تحریکات فیزیولوژیک، دست ها و پاها بسیار سرد و مرطوب شده و به شدت عرق می‌کنند.

گاهی عرق زیر بغل به روی سینه جریان پیدا می‌کند و لباس ها را خیس می‌کند. به همین علت این افراد نمی‌توانند از رنگ ها و جنس‌های مختلف استفاده کنند. برای کسانی که این مشکل را دارند، افزایش تعریق در هر زمانی رخ می‌دهد، در اتاق سرد، هنگام آرامش، استراحت و بدون هیچ استرس و هیجانی و حتی وقتی تنها هستند و کتاب می‌خوانند یا تلویزیون نگاه می‌کنند.تعریق مفرط ،تمام جنبه های زندگی شخص از روابط اجتماعی گرفته تا نوع شغل انتخابی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.هیپرهیدروز معمولا از نوجوانی شروع می‌شود. خیس بودن مداوم کف دست و پا و زیر بغل از شکایتهای اصلی این مبتلایان است. اگر تعریق زیاد محدود به همین نقاط باشند، به آن هیپرهیدروز موضعی می‌گویند. در بیشتر موارد هیپرهیدروز موضعی مشکل جسمانی وجود ندارد و مبتلایان در سلامت کامل به سر می‌برند. در این افراد میزان بروز مشکلات عصبی تفاوت چندانی با افراد عادی ندارد. اما گاهی هم مشکلات متعددی را ایجاد می‌کند. مثلا بعضی از مبتلایان از خیس بودن خود خجالت می‌کشند. یا اینکه عامل بسیاری از ناکامی‌های زندگی خود را موارد ذیل معرفی می‌کنند:

▪ تعویض مکرر لباس در طول روز بدلیل خیس شدن با عرق

▪ پرهیز از دست دادن با دیگران

▪ پرهیز از شرکت در مراسم عمومی

▪ از دست دادن موقعیتهای عاطفی

▪ تداخل با نگارش با نوشت افزارهای جوهردار مثل خودنویس در واقع یک سوم از مبتلایان به هیپرهیدروز موضعی مشکل خود را غیر قابل تحمل می‌پندارند.

آیا هیپرهیدروز درمان هم دارد؟

علیرغم اثرات منفی زیاد این عارضه در زندگی مبتلایان آن، بیشتر آنها سراغی از درمان نمی‌گیرند. از آنجایی که بیشتر مبتلایان به هیپرهیدروز موضعی جوان هستند، با مشکل خود کنار می‌آیند. بعد از سازگاری با این عارضه، اغلب آنها از درمان پذیری آن مایوس می‌شوند و با آن زندگی می‌کنند.اگرچه درمان قطعی وجود ندارد، ولی می‌توان تا حد زیادی از عوارض آن کاست. در واقع با مصرف دارو یا استفاده از دستگاههای مختلف میزان تحمل این عارضه در بین مبتلایان بیشتر می‌شود.

راههای مختلف درمان هیپرهیدروز ( تعریق بیش از حد)

اگرچه هیپرهیدروز موضعی خطرات جدی بجا نخواهد گذاشت، اما لحظاتی از زندگی وجود دارند که تاثیر جدی از این عارضه می‌گیرند. به همین دلیل درمان را به بعضی از مبتلایان توصیه می شود. به نظر شما در چه زمانی باید درمان را شروع کرد؟ ما درمان را برای کسانی توصیه می‌کنیم که این رطوبت مداوم اختلال در زندگی فرد ایجاد کرده باشد.

۱) اسپری ضد عرق: ترکیبات ضد عرق ساده در تمام فروشگاههای آرایشی بهداشتی وجود دارند و برای تهیه آن نیازی به نسخه پزشک نیست. این ترکیبات تاثیر کمی دارند و برخی از بیماران به این ترکیبات پاسخ مناسب می‌دهند.

۲) داروهای ضد عرق: این ترکیبات را فقط با نسخه پزشک از داروخانه می‌توان تهیه کرد. این دارو که قدرت اثر قوی تری نسبت به اسپری دارد از نمک آلومینیوم تشکیل شده و می‌تواند در هیپرهیدروز معمولی اثر داشته باشد.

۳)یونتوفورزیس: در این روش درمانی دارویی وجود ندارد و با تکنولوژی الکتریکی درمان لازم انجام می‌شود. دستگاه یونتوفورزیس جریان الکتریکی خاصی ایجاد می‌کند. این جریان الکتریکی از طریق الکترودهای خاص به نواحی دارای عرق زیاد وارد شده غدد عرق را سرکوب می‌کند. به این ترتیب بیمار تا مدتها از رطوبت ناشی از عرق زیاد در امان است.

۴) بوتاکس: تزریق این داروی ضد چروک در نواحی مبتلا به هیپرهیدروز می‌تواند تحریک عصبی غدد عرق را کمتر کرده و ترشح این غدد را کاهش دهد. با توجه به اینکه این روش نیاز به تزریق در نقاط متعدد دارد، برای کاهش درد از بیحس کننده‌های موضعی استفاده می‌کنند. قابل توجه است استفاده از بوتاکس بسیار هزینه بر  و در عین حال خطر ناک است و در مواردی باعث فلجی شده است.

۵) داروهای خوراکی: این داروها هم از میزان عرق تا حد مطلوبی کم می‌کنند اما با توجه به عوارض جانبی زیاد، خیلی مورد استقبال بیماران و پزشکان قرار نمی‌گیرد. از جمله عوارض این داروها طپش قلب و گاهی افزایش فشار خون می‌باشد.

در موارد هیپرهیدروز عمومی، برعکس نوع موضعی، کل بدن دچار افزایش تعریق می‌شود. این موارد خیلی بندرت دیده می‌شوند ولی در صورت مشاهده باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه نمود. از جمله علل این بیماری عفونتهای عمومی بدن، اختلالات هورمونی، سرطان ویا اختلالات عصبی می‌توان نام برد. در هیپرهیدروز عمومی شبها موقع خواب هم افزایش عرق خواهیم داشت در صورتی که در نوع موضعی فقط در موقع بیداری عرق زیاد دیده می‌شود. با توجه به اثر گذاری راههای مختلف درمان و ایمن بودن و ریسک ناپذیری آن و همچنین صرفه ی اقتصادی یونتوفروزیس بهترین روش در مانی محسوب می شود.

یونتوفورزیس، روشی برای درمان تعریق بیش از حد

 افرادی که این مشکل را ندارند، درک درستی از آن ندارند  و متاسفانه پزشکان هم به این بیماری اهمیت زیادی نمی‌دهند، غافل از اینکه این بیماری مشکلات زیادی برای مبتلایان فراهم می‌کند. بهترین شاهد برای این مسئله، عدم اطلاع بسیاری از بیماران و حتی پزشکان از تکنیک‌های جدید درمانی آن‌است. یکی از این تکنیک‌ها یونتوفورزیس است.یونتوفورز عبارت است از تحمیل حرکت یون‌ها از روی غشاء بیولوژیک توسط جریان الکتریکی با اهداف درمانی. این روش، جابه‌جا کردن یونی نیز نامیده می‌شود.هر چند مکانیسم تاثیر یونتوفورز در کاهش تعریق به خوبی مشخص نیست، ولی طبق یک نظریه، هیدروژن ناشی از هیدرولیز آب که بار مثبت دارد و در سمت منفی جمع می‌شود ، در مجاری غدد جمع شده و باعث تخریب مجاری می‌شود و از این طریق میزان تعریق را کاهش می‌دهد. در نظریه دیگری احتمال مسدود شدن مجرا توسط یک ذره باردار را به عنوان مکانیسم عمل ذکر کرده‌اند.

اساس کار

برای یونتوفورز از یک ظرف که از آب شیر پر شده است و دو الکترود صفحه‌ای به آن وصل می‌شود ،استفاده می‌کنند. بیمار ابتدا وسایل فلزی مثل انگشتر، النگو و ساعت را در میآورد تا در حین کار دچار سوختگی نشود، سپس کف دست‌ها یا پاها را در ظرف قرار می دهد.دستگاه به منبع الکتریسیته وصل می‌شود. جریان به تدریج افزایش می‌یابد و وقتی به حدی رسید که بیمار احساس گزگز یا سوزن سوزن شدن کرد، جریان را ثابت کرده و کمی هم از آن حد کمتر می‌کنند یعنی جریان به زیر آستانه تحمل بیمار برده می‌شود.

طول درمان حدود ۳۰ تا ۴۰دقیقه در روز است که البته بعد از ۱۵ دقیقه قطب مثبت و منفی تغییر می‌کند تا هر دو اندام به طور مساوی در سمت منفی که محل تجمع یون هیدروژن است، قرار بگیرد.طول درمان به طور متوسط ۶ تا ۱۰ جلسه است که معمولا یک روز درمیان برنامه ریزی می‌شود.

برخی محققان به گونه‌ای دیگر عمل می کنند، در این روش آنها تنها یک اندام را در سمت منفی قرار می‌دهند و اینکار را تا زمانی که میزان تعریق به حد طبیعی برسد، ادامه می‌دهند؛ سپس اینکار را برای اندام دیگر نیز انجام می دهند.در روش دیگر هر دو دست یا پا در یک جلسه به طور یکسان و همزمان در سمت منفی قرار می‌گیرد و چون میزان تعریق هر دو اندام به طور یکسان و همزمان کاهش می‌یابد، دیگر شک و تردیدی به وجود نمی‌آید.برای تعریق شدید زیر بغل هم اسفنج هایی وجود دارد که بر اساس همین تکنیک عمل می‌کند ولی به دلیل عوارض ناخواسته شدید مثل تحریک، قرمزی و سوختگی چندان مورد استقبال قرار نگرفته و از سوی پزشکان توصیه نمی شود.اگر فردی هم در دست ها و هم پاها دچار تعریق زیاد است می‌تواند به طور همزمان تحت درمان با یونتوفورز قرار گیرد .

اسنفاده از دارو

استفاده از یونتوفورز همراه با گلیکوپرونیوم روش دیگر درمانی است که بسیار در کاهش تعریق دست و پا موثر است.داروی گلیکوپیرونیوم یک عامل کولینرژیک است که بلافاصله تعریق را کاهش می‌دهد. این روش به طور متوسط ۳۳/۷ روز برای کف دست و ۴۷/۲ روز برای کف پا دوام دارد و تعداد کمی از بیماران بعد از ۴تا ۶ هفته نیاز به تکرار درمان پیدا می کنند.

دستگاه علیه تعریق

مشخصات این دستگاه که خیلی از مبتلایان را نجات داده به این ترتیب است: یک واحد برقی که با باتری نیز کار می‌کند و قابل حمل و نقل است. دست ها یا پاها را داخل یک ظرف آب قرار می‌دهید، دو الکترود را داخل ظرف می‌گذارید.

اول اگزما، دوم تعریق

در افرادی که دچار اگزما هستند ابتدا باید اگزما درمان شود، سپس می‌توان از یونتوفورز استفاده کرد.وجود اگزما باعث می شود بیمار نتواند یونتوفورز را تحمل کند. هنگامی‌که به کمک یونتوفورز میزان تعریق به اندازه کافی کاهش یافت، برای جلوگیری از برگشت آن باید فرد طبق برنامه مشخصی هر چند هفته که بسته به شدت تعریق تعیین می‌شود ،مراجعه کند و یک جلسه مورد مداوا قرار گیرد.

خانم‌های باردار مراقب باشند یونتوفورز یک روش بسیار کم عارضه است.تعداد کمی از بیماران از سوزش و گزگز در ناحیه مورد مداوا شکایت دارند که پس از چند روز خود به خود قطع می‌شود.خشکی بیش از حد پوست عارضه احتمالی دیگری است که در صورت وقوع آن درمان قطع می شود و این عارضه به خودی خود پس از مدتی بر طرف می‌شود.پوسته‌ریزی یکی دیگر از عوارض این روش است که در برخی موارد دیده می‌شود.

توجه داشته باشید این روش برای خانم‌های باردار و خانمهایی که و کسانی که از ضربان ساز قلب استفاده می‌کنند، ممنوع است.

یونتوفورز یک روش کارا، ایمن و کوتاه مدت است که به خوبی تحمل می‌شود و می توان در خانه و بدون حضور پزشک نیز آن را انجام داد.هنگامی‌که تعریق کف دست و پا شدید است و به درمان‌های موضعی مثل استفاده از نمک‌های آلومینیوم جواب نمی‌دهد، می توان به خوبی از این روش استفاده کرد. در کارآیی این روش شکی وجود ندارد هر چند سازوکاری که موجب کاهش تعریق می‌شود، هنوز بخوبی شناخته نشده است و در مورد آن اختلاف نظر وجود دارد.برخی معتقدند یونتوفورز پس از استفاده از ترکیبات آلومینیوم باید به عنوان خط دوم درمان تعریق بیش از حد مورد استفاده قرار گیرد. هر چند استفاده از سم بوتولینوم برای کاهش تعریق به شدت مورد استقبال قرار گرفته است، اما باز هم  به دلیل خطرات و عوارض جانبی توصیه می‌شود قبل از آن یونتوفورز با آب معمولی مورد استفاده قرار گیرد.

گرد آوری :

مرکز رژیم درمانی جواد سبحانی

تلفن مشهد : 6064720