استئومالاسي

کمبود کلسيم به هر دليلي باعث بيماري «راشيتيسم» در کودکان مي‏شود. «استئومالاسي» يا نرمي استخوان، مشابه بيماري راشيتيسم کودکان است. همان طور که مي‏دانيد در سنين بالا، صفحه رشد استخوانها بسته مي‏شود بنابراين تغييراتي که در جريان استئومالاسي رخ مي‏دهد برخلاف «راشيتيسم کودکان» بر روي صفحه رشد و رشد طولي استخوانهاي دراز اثري ندارد.
علائم استئومالاسي يا نرمي استخوان

* تقريبا اولين علامت «نرمي استخوان» احساس سستي و بي‏حالي و ضعف عضلاني همراه با درد استخوانها مي‏باشد.

* شکستگي کاذب و پوک شدگي استخوانها نيز از علائم ديگر بيماري هستند.

* علائم راديولوژيک نرمي استخوان به صورت تغيير شکل مهره‏هاي ستون فقرات، استخوان لگن، استخوان ران و کتف مشخص مي‏شود. که اين علائم معمولاً در مراحل پيشرفته بيماري ديده مي‏شوند.

* کلسيم سرم معمولاً پايين است ولي گاهي ممکن است طبيعي باشد. فسفر خون پايين است و سطح آلکالين‏فسفاتاز بالا مي‏باشد.

اغلب تشخيص «نرمي استخوان» در مراحل اوليه مشکل است چون علائم مبهم است. معمولاً بيماران از دردهاي استخواني عضلاني و مفصلي شکايت دارند اين علائم تقريبا در افراد سالخورده نيز ديده مي‏شوند. سير بيماري نرمي استخوان سريع نيست بلکه تدريجا باعث بروز علائم فوق مي‏شود. معمولاً بيماران اهميتي به اين مشکلات نمي‏دهند و هنگامي مراجعه مي‏کنند که ارتفاع ستون فقرات کاهش يافته است، ستون فقرات خميده شده و اصطلاحا بيمار دچار «کيفوز» شده است. ستون فقرات به علت اسفنجي بودن مهره‏ها بيشتر از ساير جاها گرفتار مي‏شوند. همان طور که گفتيم استئومالاسي در نتيجه کمبود کلسيم و يا فسفر يا هر دو در استخوانها به وجود مي‏آيد. گاهي کمبود کلسيم و فسفر در اثر کمبود جذب گوارشي آنها مي‏باشد. فقدان يا کمبود ويتامين «د» نيز مي‏تواند باعث بروز اين بيماري شود. ويتامين «د» براي جذب کلسيم از راه گوارش و کليه الزامي است. نرمي استخوان باعث پرکاري جبراني غدد پاراتيروئيد مي‏شود. استخوانها در جريان استئومالاسي به صورت کماني‏شکل درمي‏آيند اين تغيير شکل بخصوص در استخوانهاي دراز اتفاق مي‏افتد.
علل بيماري نرمي استخوان

* بيماري استئومالاسي هميشه به علت کمبود کلسيم و ويتامين «د» در بالغين اتفاق مي‏افتد. کمبود کلسيم و ويتامين «د» در رژيم غذايي گياهخواران و غذاهاي کم‏چربي بخصوص در افراد مسن ديده مي‏شود.

* عدم مصرف شير و فرآورده‏هاي آن ممکن است باعث بروز اين بيماري شوند.

* مقاومت نسبت به عمل ويتامين «د» ممکن است باعث ايجاد نرمي استخوان شوند.

* فقدان جذب روده‏اي و گوارشي کلسيم باعث ايجاد بيماري استئومالاسي خواهد شد.

* بيماريهاي کليوي بخصوص نارسايي کليوي مي‏تواند منجر به استئومالاسي شود.

* مصرف بعضي داروها از جمله داروهاي ضد صرع ممکن است باعث ايجاد نرمي استخوان شوند.

* بيماريهاي لوزالمعده مي‏تواند باعث اين بيماري شود.

* بعضي اعمال جراحي ممکن است باعث اختلال در جذب کلسيم و نهايتا منجر به نرمي

استخوان شوند.

پيشگيري

1ـ براي پيشگيري از نرمي استخوان بايد از يک رژيم مناسب غذايي حاوي شير و فرآورده‏هاي آن برخوردار باشيم و از رژيم غذايي و سبزيجاتي استفاده کنيم که سرشار از کلسيم و ويتامين «د» باشند. رژيم غذايي بايد حاوي 4 تا 20 گرم کلسيم در روز باشد.

2ـ تجويز کلسيم و ويتامين «د» در مراحل اوليه بيماري بسيار اثربخش است و در مراحل بعد تأثير کمتر است.

3ـ معمولاً روزانه بين 5000 ـ 2000 واحد از ويتامين «د» براي درمان بيماري نرمي استخوان کافي است که بايد همزمان با تجويز کلسيم صورت بگيرد.

4ـ ورزش همراه با رژيم حاوي کلسيم و ويتامين «د» در برطرف نمودن عوارض استخواني بيماري بسيار مفيد و اثربخش است.

5ـ مراجعه به موقع به پزشک و تشخيص به موقع از پيشرفت بيماري و زمين‏گير شدن بيمار پيشگيري مي‏کند.