تغذیه ی خوب با دندان هایی سالم

با وجود این که در سال های اخیر، بهداشت دهان و دندان روز به روز بهتر شده ولی برعکس پوسیدگی دندان و بعضی از امراض دهان (پیوره) بیش تر شده است. علت اصلی این مسئله استفاده ی بیش از اندازه ی مواد قندی و کمبود فلوراید در تغذیه است.
با توجه به این که دندان ها در سلامتی، تغذیه، تنفس، تکلم و زیبایی اهیمت دارند، بهداشت دهان و دندان، حفاظت و نگه داری از دندان ها ضامن سلامت انسان بوده و از این رو باید بیش از پیش به این عضو گران بها اهمیت داد.
راه ورود غذا، جهت تغذیه، دهان است و اولین عضو با اهمیت مداخله کننده در ان دندان ها می باشند. دندان ها با عمل جویدن، خرد کردن و له کردن مواد غذایی را انجام داده تا مراحل بعدی هضم بر روی آن انجام شود. با توجه به این که استخراج مواد مهم و ضروری فقط از غذاهای خرد و له شده امکان پذیر است، لذا هر چه مواد غذایی در دهان بهتر له شوند مواد ضروری بیشتری در دسترس بدن قرار می گیرد. هم چنین شرط له شدن مناسب مواد غذایی در دهان وجود دندان هایی سالم و نسبتاً کامل است.
خرد و له نشدن کامل مواد غذایی دو اشکال عمده را ایجاد می کند؛ اول آن که مقداری از مواد مهم غذایی در تفاله باقی مانده و دفع می شوندو دوم آن که باعث خوب هضم نشدن غذا و ایجاد آثاری از سوء هاضمه می شود. بنابراین برای یک تغذیه خوب و جلوگیری از سوء هاضمه وجود دندان هایی سالم، ضروری است. لذا به همین دلیل است که شعار دندان سالم = بدن سالم تحقق واقعی یافته است.
اهمیت دندان ها در سلامتی را می توان از دستورات پیامبر عظیم الشأن اسلام حضرت محمد (ص) شناخت، چرا که ایشان بیش از همه به سلامت دندان ها اهمیت می داده اند. طبق تحقیقات جدید دانشمندان آمریکایی در علم دندان پزشکی که به تازگی چاپ شده است «اولین پیامبری که مسواک زدن را به پیروان خود توصیه فرموده اند حضرت محمد (ص) هستند که خود آن حضرت با چوب های درختی به نام درخت مسواک این کار را انجام می داده اند و این عمل را به عنوان تحولی بزرگ در بهداشت دهان و دندان دانسته اند. در ادامه ی  همین نوشته، آمده است: این پیامبر عظیم الشأن به مسواک و مسواک زدن علاقه خاصی داشته و به آن بسیار اهمیت می داده اند. حضرت محمد (ص) مسواک زدن را اب چوب درخت مسواک، به مسلمانان توصیه فرمودند و این در حالی بود که قبل از آن، مسواک زدن معمول نبوده است. با تحقیقاتی که در سال های اخیر در مورد عوامل مؤثر در سلامت دهان و دندان صورت گرفته، مسواک زدن از عوامل اصلی، شناخته شده است و از این جا توصیه ارزشمند 1400 سال قبل حضرت رسول (ص) در بهداشت دهان و دندان مشخص می شود.اهمیت این موضوع به حدی است که دانشمندان زیادی از انگلستان، آمریکا، مصر، عربستان و نقاط دیگر جهان تحقیقات وسیعی را در مورد اثرات چوب درخت مسواک در دهه اخیر انجام داده اند. یکی از این تحقیقات که مربوط به دانشمندان انگلستان است نشان داد که علت کمی بیماری های دهان و دندان (به ویژه پیوره)، سالم و سفید بودن دندان ها در ساکنان عربستان حتی در سنین بالا، مربوط به استفاده مداوم از چوب درخت مسواک جهت خلال دندان و مسواک زدن است. تحقیقات بعدی در آمریکا، مصر، عربستان، ایران نشان داد که چوب های درخت مسواک حاوی موادی از جمله فلوراید، کلراید، کلسیم، تانن، فلاونوئیدها و مواد گوگردی منحصر به فردی است که می تواند به سرعت در بزاق دهان حل شده و در سلامت، جلوگیری و درمان بیماری های دهان و دندان اثرات شگفت آوری پدید آورند. بر پایه تحقیقات انجام شده قبلی و تحقیقات جدیدی که در زمینه های فارماکوگنوزی، بیولوژی، داروسازی و بالینی در ایران صورت گرفت؛ از عصاره چوب درخت مسواک (با نام علمی PERSICA SALVADORA) و گیاهان دیگری از جمله نعناع (MENTHA) و بو مادران (ACHILLEA) دهان شویه ای به صورت قطره تهیه و به افتخار نام ایران «پرسیکا» نام گذاری شد. پرسیکا (PERSICA) پس از گذراندن کلیه مراحل ساخت دارو به عنوان یک داروی رسمی کشور موفق به اخذ مجوز تولید از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شد و برای اولین بار در جهان به عنوان یک فرآورده ی ضد پوسیدگی دندان ارائه شد.
چون بسیار از خوانندگان، از گیاه مسواک بی اطلاع اند، مختصری راجع به آن توضیح داده می شود:
گیاه مسواک درختچه ای است که در نواحی جنوب ایران، عربستان، عراق و بعضی کشورهای هم جوار می روید. این گیاه ایرانی بوده و به همین دلیل به نام ایران (SALVADORA PERSICA) نام گذاری شده است. نام این درخچه به عربی السواک و به انگلیسی (MISWAK) می باشد. اولین بار حضرت محمد (ص) چوب های این درختچه را جهت مسواک زدن به مسلمانان توصیه فرمودند و از آن به بعد و تا امروز در بسیاری از کشورهای اسلامی از آن استفاده می کنند و آن را به عنوان چوبی مقدس می شناسند، به طوری که در گذشته در بعضی از جانمازها به همراه مهر و تسبیح دیده می شد. چوب های ساقه این درختچه با قطر حدود 5 میلی متر و به قطعات 15 سانتی متر در دسته جات 50 تا 100 عددی به وفور در بازار عربستان به فروش می رسد و افرادی که به مکه مشرف شده اند مطمئناً آن را مشاهده کرده اند.
برای استفاده باید پوست ساقه آن را جدا کرد و آن را به مدت یک روز در کمی آب خیساند تا نرم شود و سپس آن را بر روی دندان ها مالید. البته این عمل برای افرادی که از کودکی به این کار عادت داشته اند امکان پذیر است و در غیر این صورت ممکن است باعث زخم لثه و دهان شود.
آن چه در مورد چوب درخت مسواک مهم می باشد، این است که این گیاه حاوی مقدار قابل توجهی فلوراید است. فلوراید یکی از بهترین عوامل ضد پوسیدگی است که متأسفانه در تغذیه و بسیاری از آب های نقاط جهان به مقدار کافی وجود ندارد و به همین دلیل پوسیدگی دندان در سطح جهان (نسبت به بهداشت ایده آل دهان و دندان) بسیار زیاد است.
باید توجه داشت که دهان شویه های شیمیایی که امروزه در بازار عرضه می شوند نقش ضد عفونی کننده داشته و تأثیر چندانی در جلوگیری از پوسیدگی دندان ها ندارند در حالی که مجموع گیاهان به کار برده شده در دهان شویۀ پرسیکا حاوی تعداد زیادی مواد با ارزش است که با چندین عمل به طور یک جا باعث اثرات ضد خون ریزی، ضد ورم، ضد درد، سفت شدن لثه، ضد عفونی کننده و به خصوص ضد پلاک دندان بوده و به همین دلیل، گذشته از درمان موارد مذکور باعث جلوگیری از بروز این مواد شده و می تواند در طول عمر دندان ها تأثیر به سزایی داشته باشد.
گیاهان به کار برده شده در این دهان شویه همگی جزو گیاهان خوراکی بوده و به همین دلیل می توان آن را در هر شرایط سنی و جنسی و حتی برای مدت طولانی و یا تا آخر عمر بدون محمددیت مصرف کرد.
بسیاری از خوانندگان محترم مایل هستند بدانند نقش تغذیه و پوسیدگی دندان در مورد مواد قندی آن چیست و چه باید کرد.
در دهان همه افراد تعدادی موجودایت میکروسکوپی به طور طبیعی وجود دارند که می توانند مواد قندی را به الکل های مربوطه و سپس به اسید ها تبدیل کنند. اسید های حاصل شده در طولانی مدت می توانند به مینای دندان آسیب رسانده و پوسیدگی ایجاد کنند. بنابراین، با این توضیح می توان دریافت که دو عامل می تواند در جلوگیری از پوسیدگی دندان در این حالت مؤثر باشد: یکی استفاده متعادل از مواد قندی در تغذیه و دوم مهار و کاهش میکرو ارگانیسم های تجزیه کنندۀ قندها (پلاک دندان). اکثر دهان شویه ها به عنوان ضد پلاک عمل کرده و با کاهش و مهار میکروارگانیسم های دهان نقش ضد پوسیدگی دندان را ایفا می کنند. اما باید توجه داشت گه اصولاً دهان شویه های شیمیایی، سمی بوده و استفاده ی طولانی مدت آن ها مقدور نمی باشد، هم چنین جذب سطحی شان باعث محدودیت استفادۀ آن ها در کودکان، زنان حامله و یا موارد دیگر است. به علاوه استفادۀ بیش تر از چند هفته از آن ها باعث تحریک و خون ریزی لثه می شود. در حالی که معایب ذکر شدۀ این محصولات شیمیایی در دهان شویه پرسیکا که صددر صد گیاهی است وجود ندارد. برای نمونه در تحقیقات کلینیکی انجام شده بر روی این دهان شویه در ایران و خارج از ایران، نشان داده شده است که دهان شویه پرسیکا به خوبی استرپتوکوک موتانس (عامل اصلی پوسیدگی دندان) را مهار کرده و می تواند در جلوگیری از پوسیدگی دندان و طول عمر آن ها تأثیر بسزایی ایجاد کند (این تحقیق در سال 2001 در کشور زلاند نو انجام شده است).
به طور کلی می توان نتیجه گرفت که یک تغذیه خوب می تواند به سلامت دهان و دندان کمک مؤثر کرده و در عوض دندان های سالم می تواند در سلامت انسان نقش مهمی را ایفا کنند. پس برای سلامتی دندان ها، در حفاظت آن ها به طرق مختلف و در همه جوانب توجه داشت و هیچ گاه مسواک و نخ دندان را فراموش نکنید.