سرگیجه وضعیتی یا افت فشار خون ارتواستاتیک
یکی از شایعترین مشکلات ایجاد شده خصوصا در خانمها و افرادی که رژیم غذایی دارند، افت فشار وضعیتی است .
افت فشار وضعیتی چیست ؟
فرد بلافاصله بعد از بلند شدن احساس سرگیجه یا سیاهی رفتن چشم میکند. علت این امر  رسیدن  مقدار خون  کمتر  در  طول این زمان به مغز است ،  خون و مایعات بدن به دلیل جاذبه در اندام تحتانی تجمع یافته و مقدار کمتری به مغز میرسد که باعث اختلال در عملکرد مغز میشود .
آیا افت فشار وضعیتی خطرناک است ؟
در صورتی که این مشکل در کمتر از 60 ثانیه برطرف شود معمولا هیچ کونه خطری ندارد  .( البته باید مراقب تعادل بوده و هیچ حرکتی که سبب  آسیب فیزیکی به فرد شود مانند زمین خوردن انجام نشود  . اما خود بیماری از نظر کلینیکی هیچگونه عوارضی ندارد ) اما در صورتیکه بیش از یک دقیه حالت سرگیجه ادامه یابد باید به پزشک متخصص مراجعه نموده تا علل آن بررسی  و درمان مناسب  انجام شود و احتمال دیگر بیماری ها مانند مینیر و ... به طور کامل رد شود  .
علل افت فشار وضعیتی چیست ؟
علت اصلی افت فشار کم خونی و کاهش حجم مایعات بدن است ، اما دیگر عوامل مثل کم خونی ، اختلالات قلبی و کلیوی و ... نیز میتوانند در این امر دخیل باشند .
در ابتدا سرگیجه در رژیم لاغری و کاهش وزن :
رژیم با کالری بسیار کم  و رژیمهایی که  تک بعدی بوده و فقط از یک ماده غذایی استفاده میکنند باعث از دست دادن مقداری از آب بدن میشوند و تنظیم فشار خون را دچار اختلال میکنند .جهت درمان و بررسی رژیم غذایی  باید به متخصصان  تغذیه مراجعه نمود .
یکی دیگر از علل رایج افت فشار وضعیتی کم خونی است که خصوصا  در خانمها بسیار رایج است . بسته به شرایط درمان مناسب  کم خونی باید انجام شود . کم خونی در  خانمها معمولا به دلیل فقر آهن است   این افراد باید منابع غذایی مناسب آهن را در برنامه غذایی داشته و مضافا  از مکمل های آهن نیز استفاده نمایند. ( مانند : فروس سولفات ، هماتنیک و ...) از دیگر علل  رایج کم خونی کمبود ویتامین ب 12 و اسید فولیک است .
دیگر علت افت فشار وضعیتی کم آبی بدن است . از علل رایج کم آبی بدن میتوان به افرادی  اشاره کرد که ، آب کم مصرف نموده  یا مواد مدر مانند چای و دیگر دیورتیکها را در برنامه غذایی خود بیش ازحد اندازه مجاز مصرف  می کنند .
درمان افت فشار وضعیتی چیست ؟
در صورتی که مشکل سرگیجه حالت بیماری به خود نگیرد ،  مهمترین درمان تغییر وضعیت آهسته است ( به یکباره از جا بلند نشوید ) خصوصا زمانیکه مدت طولانی در حالت نشسته  یا دراز کشیده  هستید  ، بلند شدن را به 2 تا 3 مرحله  با فاصله زمانی مناسب افزایش دهید .

 مصرف آب را افزایش داده و مصرف چای و قهوه  و دیگر مواد مدر را کاهش دهید .
در طب سنتی اعتقاده بر این است که مواد غذایی با طبع سرد  میتواند باعث سرگیجه  و افت فشار شود افزودن مواردی مانند دارچین ، زنجبیل و سیاه دانه و زیره میتواند مقدار زیادی از افت فشار فرد بکاهد .

نوع دیگریاز سرگیجه  وجود دارد که مربوط به افت فشار نیست و مربوط به کانالهای داخلی گوش است .

سرگیجه وضعیتی خوش خیم یک سندروم وستیبولر محیطی است که با حملات عود کننده سرگیجه های کوتاه مدت بدنبال تغییر وضعیت سر با مانور هالپایک مشخص می شود. BPV در اثر اینکه ذرات سفت احتمالا از نوع کریستال های کربنات کلسیم از اتوکنیای یوترکیول کنده شده وارد مدخل یکی از کانال های نیمدایره ای (قدامی، خلفی یا افقی) می شود، ایجاد می گردید. وجود این ذرات سبب جا به جایی کوپولا در کانال نیمدایره ای و موجب تحرک غیر قرینه وستیبول خواهد شد که منجر به سرگیجه و نیستاگموس در سطح کانال درگیر می گردد. بدلیل اینکه کانال خلفی در پایین ترین نقطه (Most gravity dependent position) قرار دارد ذرات موجود کنده شده از یوتریکول به احتمال زیاد بخصوص در طول Cecumbency وارد کانال خلفی می شود. احتمال رسوب در کانال قدامی یا افقی شیوع کمتری دارد برای اینکه هیچیک از این دو کانال وابسته به گراویتی نیستند. بهترین روش برای بروز سرگیجه و نیستاگموس به هنگام معاینه در BPV با منشاء کانال افقی، چرخش 90 درجه ای و سریع سر به سمت مبتلا در حالی که بیمار به پشت خوابیده است، می باشد. نیستاگموس سمت غیر مبتلا شدت کمتری دارد ولی مدت آن طولانی تر از سمت مبتلا می باشد. کانال پارزی (کاهش پاسخ کالریک) در سمت مبتلا در حدود یک سوم از بیماران دیده شده است مشابه سایر فرم های BPV، درگیری کانال افقی سبب بروز حملات سرگیجه با غلطیدن در رختخواب می شود. عادت پذیری (تمایل به کاهش سرگیجه و نیستاگموس با تکرار آزمایش) که از مشخصات BPV با درگیری کانال خلفی است در مورد کانال افقی دیده نمی شود. یکی از رو ش های توصیه شده برای خارج ساختن ذرات موجود از کانال افقی چرخش سریع 360 درجه ای سر (Barbecuerotation) به سمت گوش مبتلا با مراحل 90 درجه ای است. در مورد HCBPV بهبودی خود به خودی شایع است که معمولا ناگهانی تر و زودتر (معمولا در عرض 4-2 هفته) اتفاق می افتد
در مقاله بعدی بیشتر با افت متابولیسم و مشکلات مربوط به آن آشنا میشویم .
بدرود . پیروز باشید .