رژیم غذایی زخم معده - اولسر پپتیک
رژیم در بیماری های دستگاه گوارش رژیم غذایی اولسر پپتیک
رژیم غذایی زخم معده
موارد کاربرد رژیم غذایی زخم معده :
کفایت تغذیه ای رژیم غذایی زخم معده :
نمونه رژیم غذایی در اولسرپپتیک
اهداف رژیم غذایی زخم معده :
1- کاهش ترشحات اسید معده و حفظ مقاومت سلولهای مخاطی معده
2- حفظ تعادل تغذیه ای بیمار
موارد کاربرد رژیم غذایی زخم معده :
1- بیماران مبتلا به اولسر پپتیک
2- بیماران مبتلا به گاستریت
کفایت تغذیه ای رژیم غذایی زخم معده :
با توجه به اینکه در این رژیم، محدودیت غذایی چندانی وجود ندارد، اگر بر اساس نیاز بیمار تنظیم گردد، نیازهای بیمار در حد RDA تأمین می شود و کمبود تغذیه ای به وجود نخواهد آمد.
مشخصات رژیم غذایی زخم معده :
- پیروی از یک رژیم نرمال همراه با استفاده از داروهای آنتی اسید و یا سایر داروها.
- ایجاد تغییراتی در رژیم نرمال بر حسب تحمل بیمار:
کاهش مصرف چای و قهوه (با کافئین یا فاقد آن)
حذف آب مرکبات و ادویه های مختلف در صورت عدم تحمل
اجتناب از مصرف غذاهایی که باعث درد یا نفخ معده می شود
اجتناب از مصرف غذا درست قبل از خوب به منظور جلوگیری از ترشح اسید معده در هنگام خواب
صرف غذا در مقادیر کم و فواصل کوتاه (در فاصله زمانی 3 ساعت)، در صورتی که در کاهش علائم اولسری مؤثر باشد.
چند تذکر مهم در زخم معده:
1- PH معده معادل 6/1 است که از PH بیشتر غذاها بسیار پایین تر است. لذا جز در بیمارانی که مبتلا به ضایعات مخاطی در قسمت دهان، حلق و مری هستند، مصرف میوه و سایر غذاهایی که PH آنها بیشتر از PH معده است نباید اشکالی ایجاد کند.
2- آب پرتقال و گریپ فروت با PH، 6/3- 2/3 قاعدتاً نباید ایجاد ناراحتی کنند. اما در صورت عدم تحمل، باید از رژیم غذایی بیمار حذف شوند.
3- بسیاری از بیماران به طور معمول عادت به خوردن غذاهای پر ادویه ندارند و قادر به تخمل برخی ادویه های مانند فلفل قرمز یا سیاه نخواهند بود.
4- شیر، نقش عمده ای در رژیم غذایی درمانی اولسر پپتیک در گذشته داشته است. با اینکه شیر می تواند برای مدت کوتاهی اثر خنثی کنندگی اسید معده را داشته باشد، در عین حال 3-2 ساعت پس از صرف آن، مقدار ترشح اسید معده افزایش می یابد. لذا مصرف شیر بیش از حد نیاز فردی و به عنوان درمان دیگر تجویز نمی شود.
5- داروهای آنتی اسید مثل هیدراکسید آلومینیوم عوارضی مانند کاهش فسفر سرم و کاهش جذب کلسیم دارند. بنابراین، استفاده طولانی از آنها باید با احتیاط انجام شود.
6- استفاده از داروهایی مانند سایمیتیدین در درمان اولسر پپتیک (و یا در جلوگیری از بازگشت آن) بسیار مؤثر می تواند باشد.
7- سالیسیلات ها و بسیاری از داروهای دیگر می توانند موجب آسیب مخاط معده شوند. باید از استفاده بی رویه آنها اجتناب ورزید.
8- مصرف سیگار از عوامل مؤثر آسیب رساندن به دستگاه گوارش است و باعث افزایش ترشحات معده می شود.
کفایت تغذیه ای رژیم غذایی زخم معده
به علت آنکه حذف هیچ ماده غذایی، به طور کامل مورد نیاز نیست، رژیم غذایی این بیماران می تواند از کفایت غذایی مناسبی برخوردار باشد.
ارزیابی تغذیه ای
گردآوری اطلاعات زیر در این بیماران ضروری است.
|
تن سنجی |
بیوشیمیایی |
شاخصهای بالینی |
|
Ht Wt IBW/HBW |
آزمایش خون برای تشخیص Helicobacter pylori RBC Chol/TG BUN/Cr Alb/Pre Albumin Transferrin ALT, AST Hgb, HCT, Serum Fe TIBC Serum folate, Serum B12 Na+, K+, Cl-, Ca++ Serum gastrin (معمولاً افزایش می یابد)Alk phos |
آندوسکوپی دفع خون در مدفوع |
مشخصات رژیم غذایی
1- حذف مواد غذایی که می تواند در بیمار ایجاد ناراحتی کند، مانند: مرکبات، نوشابه های گازدار، ادویه جات تند (فلفل سیاه و قرمز)، سیر، قهوه و سایر نوشابه های کافئین دار، الکل، شراب و آبجو.
2- پرهیز از مصرف حجم زیاد مواد غذایی، پیش از خوابیدن.
نمونه رژیم غذایی در اولسرپپتیک
این رژیم غذایی حاوی 1400 کیلوکالری انرژی، 132 گرم کربوهیدرات، 74 گرم پروتئین و 65 گرم چربی است.
|
صبحانه |
ناهار |
میان وعده |
شام |
|
نان 2 برش تخم مرغ پخته 1 عدد شیر 1 ل |
ماکارونی با گوشت: ماکارونی پخته 1 ل گوشت چرخ کرده 60 گرم سالاد کاهو و خیار 1 کاسه سالادی روغن زیتون 2 ق.م. |
بستنی ساده ل میوه 1 عدد |
خوراک مرغ: نان 1 برش سینه مرغ 90 گرم کدو پخته ل هویج پخته ل کره 2 ق.م. |
ملاحظاتی در زمینه داروهای معمول در زخم معده
1- برای از بین بردن عفونت هلیکوباکتر پیلوری، 2 هفته درمان با این داروها توصیه می شود:
1) داروی توقف ترشح اسید معده مانند امیپرازول، (مصرف 1 بار در روز)،
2) داروی بیسموت سابسیترات: خنثی کننده اسید معده، مهار کننده فعالیت پپسین و افزایش ترشح موکوس (4 بار در روز)
3) داروی آنتی بیوتیک (3 تا 4 بار در روز). تکرار این درمان با تجویز پزشک است.
2- آنتی اسید مانند هیدروکسید آلومینیوم ، می تواند باعث حالت تهوع، استفراغ، یبوست، کاهش در جذب ویتامین A، کلسیم و فسفات شود. بهتر است بین وعده های غذایی با آب صرف شود. هیدروکسید منیزیم داروی آنتی اسید و مسهل است که می تواند در دراز مدت باعث کمبود فسفر و کلسیم شود.
3- سایمتیدین برای درمان اولسر تجویز می شود و باید با غذا مصرف شود.
4- رانیتیدین برای درمان اولسر تجویز می شود، و می تواند باعث حالت تهوع، یبوست و سوء جذب ویتامین B12 شود.
5- در صورت ابتلا به یبوست به دنبال مصرف آنتی اسیدها یا داروی ضد اولسر، داروی ملین توصیه می شود.
6- داروی مسکن و کورتیکو استروئیدها اگر در اراز مدت مصرف شوند، می توانند باعث ایجاد خونریزی در دستگاه گوارش و اولسر شوند. بنابراین، بهتر است این گونه داروها با غذا صرف شوند.
چند تذکر مهم در رژیم غذایی زخم معده
1- تنها روش درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری، دارو درمانی است.
2- در اولسر پپتیک، هیچ دلیلی برای حذف کامل یک ماده غذایی وجود ندارد، مگر آنکه باعث درد یا ناراحتی معده شود. بنابراین، لازم است که رژیم غذایی هر بیمار بر حسب شرایط وی تنظیم شود.
3- در این بیماران نحوه، تنظیم تعداد وعده های غذایی روزانه، سؤال برانگیز است. افزایش تعداد وعده ها در طول روز و در حجم کمتر، ممکن است در بیمار احساس راحتی ایجاد کند، اما در عین حال می تواند باعث افزایش مقدار کل اسید ترشح شده شود. تنها موردی که تمام متخصصان با آن توافق دارند، پرهیز از خوردن وعده غذایی پر حجم (و اصطلاحاً دیرهضم) پیش از خواب است.
4- کشیدن سیگار می تواند بر درمان اولسر تأثیر سوء بگذارد.
جدول عوامل افزایش دهنده و کاهش دهنده اسید معده
زخم پپتيك (زخم دوازدهه، زخم معده)اثنی عشر
. . برای مطالعه شما
