رژیم غذایی دیسفاژی

تعریف کلی رژیم غذایی در دیسفاژی
هدفها رژیم غذایی در دیسفاژی
کفایت تغذیه ای رژیم غذایی در دیسفاژی
موارد کاربرد رژیم غذایی در دیسفاژی
مشخصات رژیم غذایی در دیسفاژی
مرحله اول رژیم غذایی پوره
مرحله دوم رژیم غذایی له و خرد شده رژیم غذایی در دیسفاژی
مرحله سوم رژیم غذایی نرم و راحت برای جویدن
مرحله چهارم رژیم غذایی نرمال تغییر یافته
چند تذکر مهم در رژیم غذایی دیسفاژی

تعریف کلی  دیسفاژی یا اختلال بلع
دیسفاژی، یا اختلال در بلع عارضه ای است که در اثر بیماریهای دستگاه عصبی، برخی جراحی ها یا بعضی روش های درمان سرطان رخ می دهد. این عارضه با علائمی مانند سرفه یا خفگی (پریدن غذا در حلق) هنگام یا پس از غذا خوردن، ناتوانی در مکیدن مایعات با نی و ماندن غذا در حفره دهان همراه است.

هدفها در  رژیم غذایی دیسفاژی
1-    تأمین انرژی، مواد مغذی و مایعات به مقدار کافی و با غلظتی که برای بیمار قابل تحمل و مصرف باشد.
2-    پیشگیری از سوء تغذیه و کمبود آب بدن.
3-    پیشگیری از خفگی و ذات الریه ناشی از برگشت غذا از مری به طرف مجرای تنفسی (Aspiration Pneumonia).

موارد کاربرد  رژیم غذایی دیسفاژی
1-    آسیب های عروق مغزی
2-    آسیب های سکته
3-    پارکینسون
4-    آلزایمر
5-    ام.اس
6-    میاستنی گراویس

کفایت تغذیه ای  رژیم غذایی در دیسفاژی
اگر بر پایه رژیم غذایی نرمال برنامه ریزی شود، کلیه نیازهای تغذیه ای بیمار را تأمین می کند.

مشخصات  رژیم غذایی در دیسفاژی
رژیم غذایی دیسفاژی از 4 مرحله تشکیل شده است و با توجه به شرایط بلع بیمار یکی از این مراحل، مورد استفاده قرار می گیرد:
مرحله اول:  رژیم غذایی پوره
در بیمارانی که دچار مشکلات زیر هستند کاربرد دارد:
1-    اختلال شدید در انجام مرحله آماده سازی در دهان (مرحله ای که غذا در دهان قرار می گیرد و برای بلع آماده می شود)
2-    اختلال در کنترل لبها و زبان
3-    تأخیر در رفلکس بلع
4-    کاهش حرکات دودی در ناحیه حلق
مشخصات عمومی
1-    حاوی مواد غذایی غلیظ، نرم و یکدست است.
2-    انواع مغزها، میوه ها و سبزیهای خام غیرمجاز است.
3-    داروها باید بصورت مایع یا خرد شده همراه با میوه پوره شده به بیمار داده شود.
4-    مایعات و آب باید همراه با محصولات تجارتی مخصوص تغلیظ مایعات، پیش از مصرف غلیظ شوند.

جدول 3-4. مواد غذایی مجاز در رژیم غذایی پوره

نمونه رژیم غذایی پوره

* مایعات بر حسب نیاز و پس از اتمام وعده غذایی باید مصرف شوند. غلظت مایعات باید بر حسب تحمل بیمار مشخص شود، بطور مثال شبیه غلظت عصاره میوه یا عسل.

مرحله دوم:  رژیم غذایی له و خرد شده
در بیمارانی که دچار مشکلات زیر هستند کاربرد دارد:
1-    اختلال در انجام مرحله آماده سازی در دهان (مرحله ای که غذا در دهان قرار می گیرد و آماده برای بلع می شود).
2-    نداشتن دندان.
3-    کاهش حرکات دودی در ناحیه حلق.

مشخصات عمومی
1-    انواع مغزها، میوه های خام بجز موز رسیده له شده و سبزی های خام غیر مجاز هستند.
2-    داروها باید به صورت مایع یا خرد شده، همراه با میوه پوره شده به بیمار داده شود.
3-    مایعات و آب باید همراه با محصولات تجارتی مخصوص تغلیظ مایعات، پیش از مصرف غلیظ شوند.

جدول 3- 5 مواد غذایی مجاز در رژیم غذایی و خرد شده

نمونه رژیم غذایی له و خرد شده

* مایعات بر حسب نیاز و پس از اتمام وعده غذایی باید مصرف شود. غلظت مایعات باید بر حسب تحمل بیمار مشخص شود، به طور مثال شبیه غلظت عصاره میوه یا عسل

مرحله سوم:  رژیم غذایی نرم و راحت برای جویدن
برای بیمارانی کاربرد دارد که ممکن است در جویدن و بلع برخی مواد غذایی دچار مشکل باشند.

مشخصات عمومی
1-    حاوی مواد غذایی نرم و بدون پوست است.
2-    انواع مغزها و مواد غذایی خشک یا خام، غیرمجاز است.
3-    گوشتها باید تکه تکه یا خرد شوند (هر تکه یک سانتی متر مکعب).
4-    داروها باید به صورت مایع یا خرد شده به بیمار داده شوند.
5-    مایعات و آب در صورت نیاز باید همراه با محصولات تجارتی مخصوص تغلیظ مایعات، پیش از مصرف غلیظ شوند.

جدول 3-6. مواد غذایی مجاز در رژیم غذایی نرم و راحت برای جویدن

نمونه یک رژیم غذایی نرم و راحت بدون جویدن

مرحله چهارم:  رژیم غذایی نرمال تغییر یافته
برای بیمارانی کاربرد دارد که دچار اختلال خفیف در انجام مرحله آماده سازی در دهان هستند (مرحله ای که غذا در دهان قرار می گیرد و برای بلع آماده می شود). این بیماران قادر به جویدن مواد غذایی نرم می باشند، بنابراین رژیم غذایی بر پایه رژیم غذایی نرم تنظیم می شود.

مشخصات عمومی
1-    حاوی مواد غذایی نرم است که نیاز به خرد کردن ندارند.
2-    مواد غذایی سرخ کرده و انواع مغزها غیرمجاز است.
3-    انواع مایعات و داروها بر حسب تحمل قابل مصرف هستند.
4-    ممکن است آب و مایعات، پیش از مصرف نیاز به تغلیظ داشته باشند.

جدول 3-7. مواد غذایی رژیم غذایی نرمال تغییر یافته

نمونه رژیم غذایی نرمال تغییر یافته

* مایعات بر حسب نیاز و پس از اتمام وعده غذایی باید مصرف شود. غلظت مایعات باید بر حسب تحمل بیمار مشخص شود. به طور مثال شبیه غلظت عصاره میوه یا عسل.

چند تذکر مهم در  رژیم غذایی دیسفاژی یا اختلال بلع
1-    نوشیدن مایعات (مانند آب) در این بیماران، بسیار دشوار است. بنابراین، بایو توجه داشت که مایعات به مقدار مورد نیاز تأمین شود. تغلیظ مایعات با استفاده از محصولات تجارتی مخصوص انجام گیرد.
2-    تراوش آب از دهان بیمار (که اصطلاحاً به آن کف کردن دهان نیز می گویند) و تف کردن از علائم دیسفاژی است. این دو علامت، نشان می دهد که بیمار نمی تواند عمل بلع را به درستی انجام دهد.

رژیم غذایی آلزایمر

رژیم غذایی پارکینسون

راز خواب آرام چیست؟