رژیم غذایی سنگ کلیه (انواع سنگ ادراری)
رژیم درمانی (رژیم غدایی) در بیماری سنگ کلیه
سنگ هاي ادراري
فرآیند تولید سنگ های ادراری (سنگ کلیه) همان رشد کریستال است که مشابه آنرا در بلورهای نبات می توانید ببینید . مانن هر مایع دیگری غليظ شدن ادرار نیز موجب ته نشيني و رسوب و رشد بلورهای کریستال شدن تركيبات موجود درادرار و نتيجه آن تشكيل سنگ كليه است . سنگ ادراری (سنگ کلیه) ممکن است در هر قستی از سیستم دفع ادرار مانند كليه، ميزناي يا مثانه دیده شوند،ترکیبات سنگ ادراری (سنگ کلیه) شامل مواد آلي و معدنی است در اندازه هاي مختلف به كوچكي يا بزرگي يك قلوه سنگ ممکن است نمایان گردد . حجم كم ادرار( کم آبی – اولیگواوری)، مهمترين عامل و ایحاد خطر براي تشکیل سنگ ادراری (سنگ کلیه) است .
سنگ نوع كلسيم، شايع ترين نوع سنگ ادراری (سنگ کلیه) است .دفع كلسيم زیاد کلسیم خطر ابتلا به سنگ ادراری (سنگ کلیه) را افزایش می دهد در بیماران مبتلا کم کاری تیروئید_ هيپوتيروئيديسم –یا بعد از مصرف مقدار زياد ويتامين D، در افراد بی تحرك طولاني ( ناتوانی یا معلول بودن فرد)، استئوپروز- پوکی استخوان- يا بعد از مصرف مقدار زياد كلسيم اخظر ابتلا به سنگ ادراری (سنگ کلیه) به شدت رو به فزونی می گذارد .
افراد مبتلا به اسهال به علت كاهش جذب آب بوسيله روده در اثر اسهال يا از دست رفتن آب به صورت تعريق در مناطق گرمسير ادراد غلیط گردیده و خطر ايجاد سنگ ادراری (سنگ کلیه) بیشتر می شود . در اثر جابجايي سنگ درد بسیار شديدي ايجاد مي نماید که گاهی از حد تحمل و توان فرد بسیار بالاتر است . افراد مبتلا به همه انواع سنگ كليه همیشه بايد مقدار زيادي مايعات دريافت كنند و به اين ترتيب ادرار رقيق نگه دارند .
گاهی می توان با تغيير PHادرار ( اسیدی یا غلیایی) از رسوب سنگ می توانیم جلوگيري نماییم
دفع اگزالات از طریق ادرار: یک دوم سنگ کلیه دارای کلسیم هستند . به صورت معمول اگزالات فقط در چند ماده ی غذایی موجود است و میزان آن در بدن به میزان جذب و دفع اگزالات بستگی دارد، که در همه ی افراد نسبت جدب و دفع اگزالات یکسان نیست. با فزایش دریافت غذاها دارای اگزالات دفع ادراری اگزالات نیز افزایش می یابد، دفع اگزالات ادراری ممکن است به همان نسبت بالا نرود. 8 ماده ی غذایی سبب افزایش دفع ادراری اگزالات می شوندکه عبارتند از : اسفناج، ریواس ، چغندر ، آجیل، شکلات ، چای ، سبوس گندم و توت فرنگی. به طور طبیعی مقدار اسید اگزالیک دفع شده در ادرار، باید بین 40-10 میلی گرم در روز باشد فقط 10% اگزالات ادرار از رژیم غذایی به وجود می آید ، مابقی ان ، از سوخت و ساز داخلی به وجود می آید .
مشکلات گوارشی توام با سوء جذب، از علل افزایش دفع ادراری اگزالات می باشند در بیماران مبتلا به کرون و سلیاک سنگ های اگزالات بیشتر دیده می شود . زیرا چربی جذب نشده با کلسیم موجود در روده باند می شود و نتیجه آن جذب بیشتر اگزالات است .
رژیم درمانی (رژیم غدایی) در سنگ کلیه و توصیه ها :
نمک کمتر استفاده شود نمک با دفع آب باعث غلیظ شدن ادرار می گردد
1. مصرف مايعات باید به بيش از 3 تا 4 ليتر در شبانه روز افزايش یابد .
2. در صورت وجود سنگکلیه از جنس كلسيم ، غذاهاي غني از كلسيم و ويتامينD محدود می شوند و كلسيم در محدوده توصیه شده RDA تنظیم می شود (لبنیات 2 ليوان شير يا مايعات،يا 30 گرم پنير).( البته ناگفته نماند تحقیقات اخیر نشان داده اند قطع مصرف لبنیات تغییر معناداری در کاهش خطر ایجاد سنگ های ادراری از جنس کلسیم ایجاد ننموده اند .)
3. در مورد سنگ هاي فسفات كلسيم و سنگ هاي فسفات آمونيوم و منيزيم، بايد PH ادرار را اسيدي كرد.
4. غذاهايی غني از اگزالات عبارتند از (آلبالو،آلو، كشمش،تمشك، ريواس، جوانه گندم، گوجه فرنگي، چغندر، كرفس، بادمجان، تره فرنگي، جعفري، اسفناج، شكلات، بادام زميني، فلفل سبز)خودداري شود، تا حد امکان کمتر شوند .مكمل های دارای ويتامينC مصرف نشود ( ویتامین ث موجب افزايش دفع اگزالات و رسوب آن در كليه ها ميشود)،از غذاهایی استفاده شود که PH ادرار را قليايي كند .
5. برای سنگ هاي از جنس سيستين PH ادرار بايد قليايي نگه داشته شود .
6. برای سنگ هاي از جنس اسيد اوريك،پورين رژيم غذايي را باید كاهش داده و PH ادرار را هم قليايي نگه داشت .
غذاهايي كه PHادرار را اسيدي مي كنند عبارتند از : گوشت ،ماهي، ماكيان،صدف،پنير،تخم مرغ گوجه، آب آلو وگوجه ، نان و غلات، ذرت و عدس، آلو،.
غذا هايي كه PH ادرار را قليايي ميكند عبارتند از: شير و تقریبا تمام فراورده هاي شیر بجز پنير، تمام سبزي ها بجز ذرت و عدس و تمام ميوه ها بجز آلو و گوجه سبز.
غذاهاي خنثي: كره، عسل، روغن، شكر،چاي،قهوه و شربت و خامه. مصرف این غذاها در تشکیل یا از بین بردن هیچ نوع سنگ کلیه ای تاثیر ندارند
گردآوری:
جواد سبحانی
مشاور تغذیه و رژیم درمانی
تلفن مشهد: 6064720
. . برای مطالعه شما
