زنجبيل          Ginger

نام علمی     Zingibar officinale

كليات گياه شناسي

زنجبیل از گیاه زرد رنگ دارای رگه‌های بنفش با نام علمی Zingiber officinale بدست می‌آید. اگرچه معمولاً از زنجبیل به عنوان ریشه آن گیاه نام برده می‌شود ولی در اصل قسمت مورد استفاده گیاه ساقه متورم شده زیرزمینی آن است که «ریزوم» نام دارد.زنجبيل از قديم الايام مورد مصرف مردم ايران ، هند و چين بوده است .

تركيبات شيميايي:

 مهم ترین ترکیبات زنجبیل شامل مواد بودار سوزاننده ای است که بیشتر اثرات اصلی آن مربوط به همین مواد است.

ترکیبات اصلی آن شامل: انواع قندها (50 تا 70 درصد)، چربی ها ( 3 تا 18 درصد)اولئورزین(4 تا 5/7درصد) و ترکیبات سوزاننده (1 تا 3 درصد) است.

یک قاشق غذاخوری زنجبیل تازه(6 گرم) حاوی 5 کالری، یک گرم کربوهیدرات و مقدار بسیار جزئی چربی، پروتئینو فیبر می باشد.

 

خواص داروئي:

 اين گياه همراه با گياهان ديگر بعنوان تقويت كننده معده و بدن  بادشكن و ضد نفخ بكار يم رود .

زنجبيل تازه وشربت زنجبيل با چاي زنجبيل در بدن گرما توليد كرده و بدين وسيله مواد سمي و زادئ بدن را بصورت عرق از بدن خار مي سازد . اين گياه براي خانم هائيكه عادت ماهيانه آنها عقب مي افتند تجويز شده است .

زنجبيل بهترين داروي سرمخوردگي و گلو درد ميباشد . هنگامي كه حس كرديد دچار سرمخوردگي شده ايد چند بار چاي زنجبيل بنوشيد و اگر گلو درد دريد علاوه بر آنكه چاي آنرا ميل مي نمائيد با آن نيز قرقره كنيد .

زنجبيل را حتي براي كمپرس نيز مي توان استفاده كرد كه سموم بدن را خارج مي سازد . براي اين منظورابتدا چاي زنجبيل استفاده كنيد  دستمالي را با آن آغشته و آب اضافي آنرا فشار داده در محل زخم يا درد بگذاريد .

زنجبیل نیروبخش، مقوی معده، بادشکن و ضد رقت خون می باشد. درمان کننده یرقاناست. اگر پودر آن را روی پوست بدن مالش دهند، آن را تحریک و قرمز می کند. تقویت کننده حافظه، بازکننده کبد و قاطع بلغم است و رطوبات غلیظی که در روی جدار روده و معده چسبیده باشد، از بین می برد. زنجبیل را جهت فلج و ضعف اعصاب تجویز کرده اند. زنجبیل برای درمان اسهالناشی از مسمومیت غذایینیز مفید است. تشنگی را برطرف می کند. مخلوط زنجبیل با نبات و کندر را جهت جلوگیری از نفخ میوه های نارس تجویز کرده اند. ضماد زنجبیل جهت گری(داءالثعلب) و فرو بردن ورم سودمند می باشد. اگر زنجبیل را کوبیده و روی آبگوشت بپاشند، درد مفاصل را تسکین می دهد. علاوه بر این مالیدن زنجبیل خشک و آب تازه ی آن برای معالجه رماتیسم نافع است. برای غدد فوق کلیه مفید بوده و ترشح هورمون کورتیزول را از این غدد زیاد می کند و بیشتر خواص زنجبیل به همین دلیل می باشد.

طرز استفاده:

يك قاشق چايخوري پودر خشك زنجبيل و يا دو قاشق چايخوري زنجبيل رنده شده تازه را در داخل قوريريخته رويآن آب جوش بريزيد و به مدت پنج دقيقه آنرا با حرارت ملايم دم كنيد و سپس آنرا با عسل شيرين كرده و ميل كنيد .

چاي زنجبيل هر چقدر بيشتر بماند و دم بكشد تند تر مي شود .حتي مي توان چاي زنجبيل را بعد از  سد شدن در داخل يخچال گذاشت و خنك كرد و مانند يك نوشابه سرد استفاده نمود .

براي تهيه شربت زنجبيل يك قسمت زنجبيل رنده شده را با سه قسمت عسل مخلوط كرده و در شيشه دربسته در يخچال نگهدري كنيد و هر موقع خواستيد مصرف كنيد .

براي درست كردن تنتور زنجبيل مي توانيد از الكل 50 درجه استفاده نمائيد . يك قسمت زنجبيل رنده شده را با سه قسمت الكل 50 درجه مخلوط كرده و داخل يك شيشه تيره رنگ بريزيد و بمدت چهدره روز آنرا چند بار در روز تكان دهيد . بعد ازاين مدت آنرا صاف كرده و در جاي خشك و خنك نگهدري كنيد .

مضرات :

مضرات خاصي براي آن بيان نشده است .

 

موارد منع مصرف

در کودکان زیر دو سال نباید استفاده شود.

- مصرف زیاد زنجبیل موجب سوزش سردلمی شود.

- افرادی که سنگ کلیه دارند، باید قبل از مصرف زنجبیل حتما با پزشک خود مشورت نمایند.

- اگر داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین و آسپیرینمصرف می کنید، زنجبیل نخورید.

- مصرف زیاد زنجبیل ممکن است با داروهای قلبی و دیابت تداخل نماید.

- مصرف آن در دوران بارداری و شیردهیباید در حد متعادل باشد.

- مصرف زیاد زنجبیل ممکن است باعث اختلالات سیستم عصبی مرکزی گردد.