شلغم

شلغم نه تنها از نظر داشتن ويتامين و خواص معدني‌اش ارزنده است،‌ بلكه از حيث ساير ويژگي‌هاي غير غذايي هم سرآمد بوده و در زمره سبزي‌هاي مهم شمرده مي‌شود.

علاوه بر پياز سبزي‌هاي ليفي (گياهان سبز) نيز عوامل عمده پيش‌گيري از سرطان به شمار مي‌آيند، زيرا آن‌ها همانند‌ كلم پيچ و ساير گياهان چليپايي طبق تحقيقات آزمايشگاهي از موادي برخوردارند كه رشد سرطان را در جانوران متوقف مي‌سازند‌. هم چنين شلغم روغني (منداب) كه شلغمي‌ بزرگ و زرد رنگ است،‌ داراي مواد ضد سرطاني است‌.

نكات مفيد

شلغم يكي از بقولات بسيار مقوي و مغذي است كه به سبب دارا بودن ده درصد مواد قندي و سرشار بودن از املاح مفيدي مانند كلسيم و منيزيم جزو مواد غذايي بسيار باارزش به حساب مي‌آيد‌. شلغم يكي از پاك‌كننده‌ها و سازنده‌هاي خون بوده و چنان كه گفته شد، املاح كلسيم و منيزيم موجود در آن موجب جلوگيري از ابتلا به بيماري‌هاي خطرناكي مانند سرطان مي‌شود. هم چنين شوره محتوي در آن باعث تصفيه خون و دفاع بدن در برابر بيماري‌هاي عفوني مي‌شود.

پتاسيم موجود در شلغم،‌ چربي را خنثي مي‌كند و آرسنيك آن در تشكيل گويچه‌هاي سفيد و قرمز خون دخالت مستقيم دارد‌. از طرف ديگر فسفر موجود در شلغم‌، موجب تقويت ياخته‌هاي عصبي مي‌شود.

بايد دانست كه لازم است از برگ شلغم خواه به صورت پخته يا خام در سوپ يا سالاد و يا خوراك‌هاي ديگر استفاده شود. نه تنها در برگ شلغم مقدار زيادي كلسيم وجود دارد بلكه علاوه بر آن، اين گياه حاوي مقادير زيادي آهن و مس نيز هست كه سبب ازدياد خون و به ويژه هموگلوبين مي‌شود. به هر اندازه رنگ برگ شلغم تيره‌تر باشد، يد بيشتري در آن هست‌. هم چنين وجود ويتامين آ، ب و ث ‌در برگ و ريشه آن، به خوبي نشانگر نقش مؤثر و مهم آن در حفظ تعادل عصبي و به خصوص در تعادل تغذيه آن است‌. دكتر برتوله ثابت كرده است كه عصاره شلغم‌، حل و دفع سنگ‌هاي كليوي را ‌به علت خاصيت حل‌كنندگي كه بر روي اسيد اوريك دارد، تسهيل مي‌كند‌.

شلغم،‌ اثر مفيد و مؤثري در درمان بيماري‌هاي دستگاه تنفسي دارد. براي اين منظور از آش و سوپ آن استفاده مي‌شود. همين طور مي‌توان عصاره آن را به دست آورد. براي اين كار شلغم را با شكر سرخ به وزن مساوي در كمي‌آب مي‌ريزند و به ملايمت حرارت مي‌دهند‌. طريقه ديگر آن است كه وسط شلغم بزرگي را خالي كرده و شكر سرخ را درون آن مي‌ريزند و پر مي‌كنند و مي‌پزند‌. شكل سوم نيز آن است كه شلغم را به حلقه‌هاي گرد بريده و پياز را نيز به همين شكل درمي‌آورند‌. سپس طبقات شلغم و پياز را در ظرف گردي بر روي حرارت مي‌گذارند و هنگامي‌كه گرم مي‌شود به تدريج شربت آن جدا مي‌شود‌. اين شربت براي درمان سرماخوردگي و گلودرد بسيار نافع است‌ و از آن مي‌توان به عنوان قرقره نيز استفاده كرد‌ كه در موارد گلودرد به كار برده مي‌شود‌.

در موارد دمل، كورك و هر نوع كانون التهابي و تورمي‌ يا چركي از ضماد شلغم پخته استفاده شده و بر روي موضع مي‌گذارند.

ترب سياه هم كليه خواص شلغم را دارا بوده و حتي در برخي مواقع غني‌تر هم هست‌. بهتر آن است كه ترب سياه و شلغم خام را رنده كرده و به شكل خام ميل كنند‌ تا از خواص آن‌ها به طور كامل بهره گيرند. مي‌توان از اين دو همراه با سبزي‌هاي ديگر نيز به صورت سالاد استفاده كرد.

نشانه‌هاي شلغم خوب

شلغم خوب سه علامت دارد:‌

1 ـ شلغم بايد پر باشد، بنابراين اگر وسط آن شل باشد و با فشار انگشت فرو برود پلاسيده و مانده است‌ و چنان چه پخته و مصرف شود در روده‌ها توليد نفخ مي‌كند‌.

2 ـ پوست خارجي شلغم بايد براق و شفاف باشد‌.

3 ـ شلغم بايد سنگين باشد و وقتي وسط آن را بريدند درونش روشن و شفاف باشد‌.

بر اساس تحقيقات و بررسي‌هاي دانشمندان هر صد گرم شلغم داراي 35 كيلو كالري انرژي، 1 گرم پروتئين، 7 گرم گلوسيد، 2/. گرم چربي‌، 1/1 گرم فيبر، 45 ميلي‌گرم گوگرد، 280 ميلي‌گرم پتاسيم، 60 ميلي‌گرم كلسيم، ‌36 ميلي‌گرم ويتامينC است. ‌همچنين صد گرم برگ شلغم داراي 36 كيلوكالري انرژي، 3 گرم پروتئين، 4 /. گرم چربي، 5 گرم گلوسيد، 2 /1 گرم فيبر، 55 ميلي‌گرم گوگرد، 375 ميلي‌گرم پتاسيم، 260 ميلي‌گرم كلسيم، 60 ميلي‌گرم فسفر، 9 ميلي‌گرم سديم، 4 / 2 ميلي‌گرم آهن و 40 ميلي‌گرم ويتامين C است‌.