سیر
سير و خواص مهم دارويی آن
يکی از قديمی ترين گياهان مورد مصرف غذايی و دارويی گياه سير است. قديمی ترين اسناد به جای مانده در مورد سير مربوط به
کتيبه های سومريان است که از 2600 سال قبل از ميلاد مسيح به جای مانده است.
همچنين سير يکی از مهمترين داروهای مصر باستان است که حداقل 22 خاصيت درمانی برای آن قائل بوده اند و در پاپیروس های به جای مانده از 1550 سال قبل از ميلاد مسيح ثبت شده است. هرودوت مورخ مشهور يونان که در 45 سال قبل از ميلاد مسيح به مصر سفر کرده اند و در تاريخ خود می نويسد: کارگران که که ساخت اهرام مصر رابه عهده داشته اند از مقادير زيادی پياز، تربچه و سير استفاده می کرده اند هرودرت همچنين اضافه می کند که برای سيصد و شصت هزار کارگر سازنده اهرام مصر مقادير بسيار زيادی سير هر ساله جهت جلوگيری از امراض عفونی مورد نياز و مصرف بوده است. اقوام يهود مصارف و فوائد سير را از مصريان آموخته و سپس اين تجربيات را به بيرون از مصر انتقال دادند.
در بازار دارويی، اشکال مختلف فراوده های سير وجود دارد که بيش تر از همه به صورت تنطوره ، قرص و يا پرل های حاوی روغن هستند که توضيحات خلاصه ای درباره آنها داده می شود.
تنطور سير شامل عصاره ی آبی الکلی مواد موجود در سير است که به طور تقريبی همان خاصيت سير را دارد ولی دارای بوی شديد بوده به همين دليل از آن کمتر جايی استفاده می شود.قرص سير حاوی پودر سير خشک شده است که بهترين شکل دارويي آن است و خواص آن تا حدودی شبيه سير تازه است و مواد موجود در ان نیر حاوی اکثر موادی است که در سیر تازه وجود دارد. بيش ترين فراوردهای سيردر جهان به اين شکل است، و از آن جا که اين قرص ها دارای روکش هستند، لذا دارای بوی سير نبوده ولی بعد از خوردن کمی بوی سير از دهان به مشام می رسد.
سوال مهمی که اکثر افراد دارند اين است که آيا خواص سير به شکل ترشی و يا در غذاهای پختنی و يا سرخ کرده نيز مانند سير تازه است؟ از نظر علمی ، ترکيبات و مکانيسم اثر سير تا حد زيادی پیچیده است و به طور مثال ترکيبات موجود در سير تا زمانی که پوست حبه ها جدا نشده باشد با زمانی که سير پوست کنده و خرد شود کمی متفاوت است، يعنی به محض له شدن سير و مجاور شدن آن با هوا تغييراتی در آن روی می دهد. چون مواد اصلی و موثر سير نسبت به هوا و به ويژه حرارت حساس هستند. هر چه سير بیش تر حرارت داده شود خواص آن کمتر می شود. بنابراين اثر سير در غذاهای پخته و سرخ شده به مراتب کم تر از سير تازه است. همان بويي که در آشپزخانه از غذاهای پختنی و يا سرخ شده ی حاوی سير به مشام می رسد مربوط به مواد گوگردی سير است که بالاتر از 60 درجه حرارت ، کم کم متصاعد می شوند. هم چنين سير وقتی به صورت ترشی در می آيد دست خوش تغييراتی خواهد شد که به حرارات محيط ، سرکه زمان نگه داری و فاکتورهايي از اين قبيل بستگی دارد ولی در اکثر موراد دارای خواصی شبيه به سير است.
» خواص مهم دارويي سير: سير دارای خواص متعددی است که از زمان های قديم تا کنون برای آن قائل بوده اند اما خواص عمده و مهم آن که امروز از نظر داروسازی و پزشکی مورد توجه قرار گرفته و از نظر علمی و کلينيکی مورد تاييد قرار گرفته اند شامل اين موارد می شود:
1- اثر پايين آوردنده چربی خون که باعث جلوگيری از تنگ شدن عروق قلبی و در نتيجه جلوگيری از بيماری های قلبی و سکته می شود.
2- اثر کاهش کلسترول خون که اين اثر مانند اثر قلبی در جلوگيری از تنگ شدن عروق و مشکلات قلبی عروقی موثر است .
3- سير می تواند به طور ضعيف قند خون را کاهش دهد، بنابراين می تواند در رژيم افراد مبتلا به بیماری قند قرار گیرد.
4- سير هم چنين دارای اثر کاهش فشار خون است. البته باید توجه کرد که سير نمی تواند فشار خون های بالا را مهار کند بلکه در صورت مصرف مداوم به خصوص فراورده های دارویی آن تا حدی فشار خون کاهش می يابد .
5- ترکيبات سير می توانند از چسبندگی پلاکت ها جلوگيری کرده و با اين اثر به اصطلاح عامیانه در کاهش غلظت خون و در جلوگيری از امراض قلبی و عروقی موثر باشد. البته تحقیقات جدید، اثرات ضد ميکروب ، ضد ويروس ، ضد سرطان و چندين خاصيت ديگر سير را که از قدیم به ان معتقد بوده اند، اثبات کرده و به همين دلیل سير از قديم به عنوان يک ماده ی غذايي و دارويي باارزش مصرف بسيار زياد داشته و در حال حاضر نيز روز به روز به مصرف آن اضافه می شود .
نکته بسيار مهم ديگری که مورد سوال بسياری از مصرف کنندگان سير است این که بعضی افراد می پرسند آيا می توان حبه ی سير را بدون جویدن بلعید تا هم بوی کم تری در دهان ایجاد کند و هم از خواص آن بهره مند شوند بايد گفت که تمام مواد موجود در گياهان، در سلول های آن نگه داری شوند. شرط خروج اين مواد از سلول ها له شدن يا پاره شدن و يا شکستن ديواره ی سلول هاست بنابراين تا وقتی که گياهان به صورت له شده و يا پودر (خرد يا آسياب شده) مورد مصرف قرار نگيرند. مواد موثر آن ها در بدن استخراج نشده و قسمت اعظم آن دفع می شود. بنابراین هر چه سير بیش تر له شود مواد بیش تری از آن در بدن آزاد می شود و در صورتی که به صورت حبه یا تکه های بزرگ مصرف شود، کمترين مقدار مواد موثر آن به بدن می رسد .
نکته ی ديگر اين که برای از بين بردن کامل بوی سير از دهان راهی وجود ندارد چون ترکيبات گوگردی سير پس از وارد شدن به بدن و خون از راه ريه ها و پوست بدن دفع می شود و ارتباطی به دهان ندارد يعنی ترکيبات گوگردی که مسئول بوی سير هستند در بازدم از ريه و با عرق بدن خارج می شوند لذا فقط بعضی مواد و يا خوش بو کننده ها می توانند به طور موقت و جزئی بوی دهان را تغيير داده و يا کمی بوی سير را کاهش دهند .
گروه اقتصادي: با حضور مسوولان وزارت جهاد كشاورزي و بهداشت و تشكل‌هاي توليد، «ديروز» همايش تخم‌مرغ و سلامتي با توصيه مصرف روزانه يك وعده تخم‌مرغ برگزار شد. به گزارش خبرنگار «اعتماد»، معاون سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، دكتر اكبري با اشاره به تغيير سيستم غذا و تغذيه در يك مقطع ده ساله اعلام كرد: بررسي سيستم غذا و تغذيه در كشور نشان مي‌دهد كه زير سيستم مصرف دچار تعادل شديد است و در يك دوره زماني ده سـالـه جـابـه‌جـايـي مشهود در بين كالاهاي غذايي سبد مصرفي خانوارها پيدا شده است. در فرآيند اين جابه‌جايي وزن انواع گوشت، لبنيات، سبزي و ميـوه كـاهـش يافته و جاي خود را به كـالاهاي نشاسته‌يي، چربي و قندي داده است.وي افزود: غذا و تغذيه يـكـي از ابعـاد اسـاسـي در زندگي، سلامت و رفاه جوامع است و سوءتغذيه به عنوان ترمزي بر فرآيند توسعه‌يافتگي كـشـورهـا عمـل مـي‌كند. براساس آمارهاي موجود ميزان سوءتغذيه در شهرها و روستاهاي كشور به ترتيب 11 و 22 درصد اعلام شده است و اين امر حاكي از تعامل و همسويي فرآيند تـغـذيه و توسعه تكنولوژي در جوامع است كه در صورت عدم هماهنگي سبب كاهش سرمايه‌هاي انساني و توليدناخالص ملي به نحوي چشمگ
ير خواهيم بود.دكتر اكبري خاطرنشان كرد: مطالعات هزينه‌يي خانوارهاي ايراني بخوبي نشان مي‌دهد كه بيش از 20 درصد جامعه دسترسي اقتصادي به منظور سيري شكم ندارند و از سوي ديگر براساس شاخص مصرف انرژي بيش از 40 درصد جامعه پرمصرفي دارند. به اين معنا كه 50 درصد از خانوارهاي ايراني براي حفظ سلامت تغذيه‌يي مشكل دارند و فقط از هر نمونه ده نفري دو نفر در سطح مطلوب هستند.در ادامه دكتر جزايري، معاون آموزشي دانشكده بهداشت دانشگاه تهران نيز گفت: در حقيقت، تخم‌مرغ بهترين منبع پروتييني است كه حاوي ويتامين‌ها و مواد ميـوه كـاهـش يافته و جاي خود را به كـالاهاي نشاسته‌يي، چربي و قندي داده است.وي افزود: غذا و تغذيه يـكـي از ابعـاد اسـاسـي در زندگي، سلامت و رفاه جوامع است و سوءتغذيه به عنوان ترمزي بر فرآيند توسعه‌يافتگي كـشـورهـا عمـل مـي‌كند. براساس آمارهاي موجود ميزان سوءتغذيه در شهرها و روستاهاي كشور به ترتيب 11 و 22 درصد اعلام شده است و اين امر حاكي از تعامل و همسويي فرآيند تـغـذيه و توسعه تكنولوژي در جوامع است كه در صورت عدم هماهنگي سبب كاهش سرمايه‌هاي انساني و توليدناخالص ملي به نحوي چشمگ
ير خواهيم بود.دكتر اكبري خاطرنشان كرد: مطالعات هزينه‌يي خانوارهاي ايراني بخوبي نشان مي‌دهد كه بيش از 20 درصد جامعه دسترسي اقتصادي به منظور سيري شكم ندارند و از سوي ديگر براساس شاخص مصرف انرژي بيش از 40 درصد جامعه پرمصرفي دارند. به اين معنا كه 50 درصد از خانوارهاي ايراني براي حفظ سلامت تغذيه‌يي مشكل دارند و فقط از هر نمونه ده نفري دو نفر در سطح مطلوب هستند.در ادامه دكتر جزايري، معاون آموزشي دانشكده بهداشت دانشگاه تهران نيز گفت: در حقيقت، تخم‌مرغ بهترين منبع پروتييني است كه حاوي ويتامين‌ها و مواد معدني ضروري و از همه مهمتر اسيدآمينه‌هاي ضروري دارد.وي با اشاره به دلايل مصرف پايين تخم‌مرغ در كشور افزود: عدم فرهنگ‌سازي
مناسب، جايگزيني ساير مواد غذايي بويژه مواد غذايي كم‌ارزش از لحاظ تغذيه‌يي، باورهاي غلط چون كلسترول و بيماريهاي قلبي و عروقي، عدم آگاهي كافي از مزاياي بي‌شمار مصرف تخم‌مرغ در افزايش قد و تقويت حافظه، عدم وجود متولي خاص جهت تنظم بازار، وجود تخم‌مرغهاي بي‌كيفيت در بازار مصرف، عدم نوآوري در چرخه توزيع و فراورده‌هاي تخم‌مرغ در بازار داخلي به عنوان اساسي‌ترين چالشهاي موجود در مصرف تخم‌مرغ به نسبت كشورهاي
توسعه‌يافته است.دكتر جزايري در پايان تاكيد كرد: چنانچه روند فعلي ناامني غذايي و سوءتغذيه در كشور ادامه يابد و راهكارهاي موثري براي تغيير و اصلاح فرهنگ آن و در واقع شكستن حلقه معيوب صورت نگيرد بزودي شاهد الگوي فراگير سوءتغذيه ناشي از فقر غذايي، اپيدمي چاقي، افزايش شديد از كارافتادگي و هزينه‌هاي درماني، تهديد شدت سرمايه‌گذاري عظيم انجام شده در بخش آموزش و كيفيت نيروي انساني و بيماريهاي متابوليك خواهيم بود.
. . برای مطالعه شما
